โดย อิสมาอีล ฮายีแวจิ
ผู้ปฏิบัติงานสำนักสื่อวาร์ตานี
ตลอดระยะเวลา 11 ปี ที่ผ่านมาได้เกิดเหตุวิสามัญฆาตกรรมหลายครั้งและอย่างต่อเนื่องไม่รู้จบใน พื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้หรือปาตานีขณะที่ทุกภาคส่วนพยายามหาวิธีการต่างๆ เพื่อที่จะให้ปัญหาดังกล่าวยุติในเร็ววันองค์กรด้านการสื่อสารก็เป็นส่วนหนึ่งที่พยายามนำเสนอเรื่องราวต่างๆ ที่เกิดขึ้นในพื้นที่เพื่อที่จะช่วยถ่ายทอดเสียงของประชาชนที่ยังขาดพื้นที่ในสื่อกระแสหลัก เพราะสื่อเหล่านั้นส่วนใหญ่มักอ้างอิงข้อมูลจากหน่วยงานภาครัฐเพียงด้านเดียว
เราจึงพบว่าจากเสียงที่เคยเงียบและไม่กล้าลุกขึ้นมาโต้ตอบยิ่งนานวันเสียงของประชาชนก็ยิ่งดังขึ้นเรื่อยๆ คนทั้งในและนอกพื้นที่เริ่มตั้งคำถามมากมายถึง การปฏิบัติหน้าที่ที่ใช้กำลังหรืออำนาจเกินพอดีของรัฐหลายหนถึงขั้นละเมิด สิทธิของประชาชนอย่างร้ายแรง
น่าสังเกตว่าทุกเรื่องที่สื่อรายงานผู้สูญเสียมักจะเป็นผู้ร้ายเป็นโจรก่อการ ร้ายโจรค้ายา ฯลฯ ในทางกลับกันคนในเครื่องแบบคือพระเอกแต่สุดท้ายก็มักได้รับ การพิสูจน์ว่าเหตุการณ์หลายหน “เป็นการเข้าใจผิด” พระเอก ยิงพลาดพระเอกยิงผิดคนพระเอกเข้าใจผิดนึกว่าคนที่ตนยิงเป็นโจร แต่ภาพของความเป็นโจรยังอยู่กับชาวบ้านเหล่านั้นตลอดไปเพราะไม่เคยมีใครแก้ไขข่าว
ทุกครั้งที่เกิดเหตุพวกเขาบอกเราว่าไม่มีใครตั้งใจทำให้มันเกิดขึ้นพวกเขา เสียใจบางครั้งเมื่อเจอกับอารมณ์ของผู้สูญเสียพวกเขายังแสดงความไม่พอใจว่า ทำไมจึงไม่เข้าใจว่าพวกเขาไม่ได้ตั้งใจสื่อที่ตั้งคำถามกับสิ่งเหล่านี้ก็ เจอหางเลขเหล่านี้เข้าไปด้วยผ่านทางโซเชียลมีเดียที่ตั้งขึ้นมาเพื่อปิดปาก คนทำสื่อในพื้นที่โดยเฉพาะ
เจ้าหน้าที่อาจจะรู้สึกว่าเป็นเรื่องยากที่จะบอกว่าทำงานผิดพลาด ต้องผ่านการตรวจสอบมากมาย มีการปฏิเสธข่าวอย่างแข็งขันก่อนทุกครั้งเพราะการยอมรับว่าทำพลาด ทำให้เกิดผลกระทบต่อความเชื่อมั่นขององค์กร การลงโทษคนทำพลาดส่งผลต่อขวัญกำลังใจของคนทำงานหนัก
แต่สำหรับชาวบ้านผลของการทำงานที่ผิดพลาดมันทำให้เขาต้องสูญเสียชีวิต เป็นการสูญเสียที่ไม่อาจเรียกคืนได้นอกจากชีวิตแล้วชื่อเสียงของพวกเขาก็แปดเปื้อน เพราะคำว่าโจรก่อการร้าย โจรค้ายา ฯลฯที่สื่อประเคนให้
และสุดท้ายเรื่องราวก็มักจะจบด้วย “เงิน” เงินที่มีค่ามหาศาล แต่เงินมีค่ามากกว่าชีวิตคนทั้งคนกระนั้นหรือ ?
ผู้คนในสังคมต่างมีคำถามมากมายที่ยังไม่เคยได้รับคำตอบที่น่าพอใจ หากมองด้วยใจที่ไม่เข้าข้างตัวเองย่อมพบว่ามันกำลังสะสมเวลารอวันระเบิด
คำถามที่วนเวียนในใจผู้คนก็คือพื้นที่แห่งนี้ความจริงแล้วมันเกิดอะไรขึ้น ทำไมผู้คนที่อยู่ในเครื่องแบบช่างโหดร้ายเหลือเกินพื้นที่แห่งนี้ มันกลายเป็นพื้นที่ปลิดชีพคนแล้วกระนั้นหรือ พื้นที่แห่งนี้มันเป็นสนามยิงเป้าไปแล้วกระนั้นหรือจะยิงจะฆ่าใครก็ได้กระนั้นหรือ การทำงานที่ผิดพลาดอย่างนี้มันไม่มีกฎหมายมาให้ความธรรมกับเหยื่อกระนั้นหรือ
ทุกครั้งก่อนถูกพิสูจน์ว่าความจริงเป็นอย่างไรนั้นทำไมจึงต้องปิดบังแล้วไปป่าวประกาศข้อมูลเท็จแก่สังคมผ่านสื่อมวลชนต่างๆ อาทิเช่นเหตุการณ์ตากใบ ผู้คนถูกนำไปซ้อนทับบนรถ 4-6 ชั้น แต่กลับบอกกับสังคมว่าพวกเขาตายเพราะขาดอากาศหายใจ
อีหม่ามยะผาถูกซ้อมทรมานแต่แล้วก็บอกกับสังคมว่าเขาเป็นโรคลมชัก
ปูโละปูโย จนท.กราดยิงชาวบ้านแล้วบอกกับสังคมว่าปะทะกัน
จนท.กราดยิงเด็กอายุ 14 ปีที่บ้านไอร์กือเนาะ อ.ศรีสาคร จ.นราธิวาส แล้วบอกกับสังคมว่าเด็กยิงก่อนจึงต้องปกป้องตนเองอีกทั้งยังยัดอาวุธในมือเด็กเพื่อปิดบังความจริงอีก
กราดยิงครอบครัวเด็กหญิงอายุ 10 ขวบที่ฮูแตยือลอแล้วบอกสังคมว่านึกว่าเป็นแนวร่วม
กราดยิงนายนิพาเจ๊ะดะ ขณะขับรถผ่านด่านตำรวจท่าสาปอ.เมืองจ.ยะลาแล้วบอกสังคมว่าเขายิงตอบโต้และเกิดการปะทะกันฯลฯ
แต่สุดท้ายทุกเหตุการณ์ดังกล่าวกลับได้รับการพิสูจน์ว่า “จนท.เป็นคนทำเพียงเพราะเข้าใจผิด”
ล่าสุดกราดยิงนักศึกษาและชาวบ้านเสียชีวิต 4 ศพ ที่ทุ่งยางแดงแล้วบอกสังคมว่าเกิดเหตุยิงปะทะกับผู้ก่อเหตุ กำลังพิสูจน์ข้อเท็จจริงอยู่ว่าความจริงเป็นอย่างไร แต่ชาวบ้านคงต้องทำใจเพราะเดาได้ไม่ยาก ว่าคำตอบจะออกมาอย่างไร
หากเป็นอย่างนี้อยู่เรื่อยไปคนในพื้นที่จะอยู่กันอย่างไร? เขาจะรู้สึกหวาดระแวงต่อใครมากกว่ากันระหว่างโจรในเงามืดกับโจรในเครื่องแบบ
หลายเหตุการณ์มีบทสรุปตรงกันว่า ความจริงในพื้นที่แห่งนี้ผู้คนบาดเจ็บล้มตายไปด้วยความโกรธแค้น และอีกหลายรายด้วยความพยายามที่จะล้างแค้น เพราะกระบวนการเยียวยาที่กระทำแบบครึ่งๆ กลางๆ และผิดทาง ด้วยความคิดที่ว่าเงินสามารถปลดล๊อคได้ทุกกรณี
แต่ในความเป็นจริงแล้วการเยียวยาที่สำคัญที่สุดคือการเยียวยาด้วยความเป็นธรรม พร้อมมาตรการที่สร้างความเชื่อมั่นอย่างแท้จริงให้กับประชาชนว่า เหตุการณ์เช่นนั้นจะไม่เกิดขึ้นอีก การแสดงความพยายามให้เห็นว่าเจ้าหน้าที่เห็นชีวิตของชาวบ้านธรรมดาเป็นสิ่งที่มีค่าเช่นกัน
ดังนั้นหากเจ้าหน้าที่จะแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในพื้นที่แห่งนี้ควรจะต้องเริ่มต้นกันที่ความจริง เพราะนั่นคือก้าวแรกของการให้ความเป็นธรรม การปิดบังและซ่อนเร้นความจริงเป็นสิ่งที่ขัดต่อความรู้สึกของสังคม รวมทั้งการนำเสนอข้อมูลที่ยังพิสูจน์ไม่ได้ที่ปรากฎตามสื่อมวลชนดังที่เป็นมาย่อมนำมาซึ่งความโกรธแค้น และชิงชังยั่วยุให้เกิดการกระทำด้วยความโกรธแค้นตอบโต้กลับโดยกลุ่มผู้ไม่หวังดี อันจะนำมาสู่ความสูญเสียเป็นวงจรต่อเนื่องไม่รู้จบ