การเจรจาหยุดยิงกาซาที่โดฮาใกล้ล่ม หลังอิสราเอลปฏิเสธถอนทหารจากราฟาห์

แหล่งข่าวที่ใกล้ชิดคณะเจรจาฝ่ายปาเลสไตน์เปิดเผยกับสื่อ Middle East Eye ว่า การเจรจาหยุดยิงระหว่างฮามาสและอิสราเอลในกรุงโดฮา ประเทศกาตาร์ กำลังเผชิญทางตันอย่างรุนแรง โดยมีความเป็นไปได้สูงที่จะล้มเหลวในรอบนี้

ปัจจัยหลักอยู่ที่ความขัดแย้งใน 2 ประเด็นสำคัญจากทั้งหมด 4 ประเด็นที่อยู่ระหว่างการหารือ ได้แก่ ขอบเขตการถอนทหารอิสราเอลออกจากฉนวนกาซาระหว่างช่วงหยุดยิง 60 วัน และกลไกการจัดส่งความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม

แม้สหรัฐฯ เสนอให้เลื่อนการพูดคุยในสองประเด็นนี้ออกไป และมุ่งเน้นการเจรจาเรื่องรายชื่อนักโทษปาเลสไตน์ที่อิสราเอลจะปล่อยตัวแลกกับตัวประกันที่ยังถูกควบคุมตัวโดยฮามาส แต่ฝ่ายปาเลสไตน์มองว่าเป็น “กับดักทางการเมือง” ที่จะโยนความผิดให้ฮามาสหากการเจรจาล้มเหลว

แผนถอนทหารที่เต็มไปด้วยข้อแม้

อิสราเอลยังคงยืนยันจะรักษากำลังทหารในหลายพื้นที่ของฉนวนกาซาระหว่างหยุดยิง รวมถึงเขตราฟาห์ทั้งหมด และแนวกันชนที่ลึกเข้าไปถึง 3 กิโลเมตรจากชายแดนตะวันออกและเหนือ ซึ่งครอบคลุมหลายเมืองและชุมชน ทำให้ชาวปาเลสไตน์นับแสนไม่สามารถกลับบ้านได้

ฮามาสต้องการให้อิสราเอลยึดเส้นถอนทหารตามข้อตกลงเมื่อเดือนมกราคม ซึ่งอิสราเอลละเมิดในเดือนมีนาคม โดยเสนอให้มีทหารอิสราเอลประจำการเฉพาะบางส่วนของแนวชายแดนกับอียิปต์และไม่ล้ำเกิน 700 เมตรจากเขตแดนฝั่งอิสราเอล

“เมืองมนุษยธรรม” หรือการผลักดันพลเมืองออกจากบ้านเกิด?

ข้อเสนอของอิสราเอลที่จะสร้าง “เมืองมนุษยธรรม” หรือเต็นท์ซิตี้ในราฟาห์ กลายเป็นประเด็นวิพากษ์ในวงกว้าง โดยหลายฝ่ายเปรียบเทียบกับ “ค่ายกักกัน” สมัยใหม่ ที่อาจใช้ควบคุมประชาชนกาซาจำนวนมหาศาล และเป็นกลไกสำหรับการบีบให้พลัดถิ่นออกจากดินแดนปาเลสไตน์

แผนดังกล่าวได้รับการยืนยันโดยรัฐมนตรีกลาโหมอิสราเอล อิสราเอล คัตซ์ ระหว่างที่นายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮูอยู่ระหว่างเยือนวอชิงตันเพื่อหารือกับประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์

แหล่งข่าวใกล้ชิดคณะเจรจาฮามาสระบุว่า กลุ่มจะไม่ลงนามในข้อตกลงใด ๆ ที่อนุญาตให้กองทุนมนุษยธรรมกาซา (GHF) ยังคงปฏิบัติงานอยู่ หรือให้อิสราเอลสร้างค่ายพักภายใต้การหยุดยิง

ปัญหา GHF: กลไกจัดอาหารที่ปาเลสไตน์มองว่าไร้ความชอบธรรม

ฮามาสมองว่า GHF คือเครื่องมือของอิสราเอลในการควบคุมและผลักดันประชาชนไปยังพื้นที่ที่อิสราเอลควบคุม โดยมีรายงานจากพยานในพื้นที่ว่า เจ้าหน้าที่ทหารอิสราเอลและบริษัทรักษาความปลอดภัยเอกชนของสหรัฐฯ ที่ปฏิบัติหน้าที่ในจุดแจกอาหาร ได้ยิงใส่ประชาชนที่เข้าแถวรอรับอาหารอย่างต่อเนื่อง

ข้อมูลจากเจ้าหน้าที่สาธารณสุขระบุว่า มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 800 ราย และบาดเจ็บมากกว่า 5,000 รายจากการถูกยิงที่จุดแจกอาหารตั้งแต่ปลายเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา

ข้อเรียกร้องสู่สันติภาพหรือการยอมจำนน?

ประเด็นสุดท้ายที่เจรจาไม่ลงตัวคือเงื่อนไขที่อิสราเอลเสนอให้ฮามาส “ปลดอาวุธและยอมยกเลิกสถานะการปกครอง” ของตน เพื่อเดินหน้าสู่ข้อตกลงหยุดยิงถาวร

ฮามาสปฏิเสธแนวทางนี้ โดยชี้ว่าการยอมปลดอาวุธคือการเปิดทางให้อิสราเอลเดินหน้ากวาดล้างชาติพันธุ์ และลบตัวตนของปาเลสไตน์ออกจากฉนวนกาซาในระยะยาว พร้อมย้ำว่าการต่อสู้ด้วยอาวุธเป็นกลไกเดียวที่ยังมีเพื่อสร้างต้นทุนและแรงกดดันภายในต่อรัฐบาลอิสราเอล

“เนทันยาฮูต้องการให้ฮามาสยอมจำนน และเดินหน้าแผนกวาดล้างชาติพันธุ์  เขาจะไม่ได้ทั้งสองอย่าง” แหล่งข่าวกล่าว

แหล่งข่าวระบุว่า ฮามาสเข้าร่วมเจรจาด้วยความตั้งใจดี พร้อมปล่อยตัวประกันชาวอิสราเอลที่ยังมีชีวิต 10 คนเป็นสัญญาณของความจริงใจ แต่เนทันยาฮูกำลังทำทุกอย่างเพื่อขัดขวางข้อตกลง