อิสฟาฮาน, อิหร่าน – ถ้าคุณกำลังมองหาชุมชนชาวยิวในเมืองอิสฟาฮานของอิหร่าน คุณจะไม่ต้องค้นหานาน สุเหร่ายิวสำคัญตั้งอยู่ที่จัตุรัสปาเลสไตน์ ตรงใจกลางเมืองใหญ่สุดอันดับสามของอิหร่าน มีการสวดมนต์วันละหลายครั้ง บางครั้งมีผู้เข้าร่วมมากกว่าหนึ่งร้อยคน
ชุมชนชาวยิวในอิหร่านไม่ได้ซ่อนเร้นวัฒนธรรมประเพณีของพวกเขา ที่สุเหร่าแห่งนี้ ไมเคิล มาลาคอน เป็นผู้นำพิธีสวดมนต์ เขาบอกว่าเขาภูมิใจในความเป็นยิวของเขา และแม้แต่ในประเทศที่เป็นปรปักษ์อย่างยิ่งกับอิสราเอล มาลาคอนบอกว่าเขาสามารถปฏิบัติศาสนกิจได้อย่างอิสระ และเขามีเพื่อนชาวมุสลิมมากมาย
“ผมคบหาสมาคมกับคนหนุ่มสาวทุกประเภท และผมมีเพื่อนชาวมุสลิมหลายคน” มาลาคอนบอกกับซีเอ็นเอ็น หลังเสร็จพิธีสวดมนต์เที่ยงในวันหนึ่ง มีผู้เข้าร่วมประมาณ 20 คน ปกติจะเป็นนักธุรกิจในพื้นที่รอบๆ สุเหร่านี้ ไม่มีใครพยายามปิดบังความจริงที่พวกเขาเป็นยิว และภายในสุเหร่าแห่งนี้ มีดาวหกแฉก(Star of David) ประดับเอาไว้อย่างภาคภูมิหลายแห่ง เคียงข้างกับตัวบทจากคัมภีร์โตราห์
ประวัติศาสตร์อันยาวนาน
มีชาวยิวอยู่ในอิหร่านมานานกว่า 2,500 ปี ชาวยิวจำนวนมากออกจากประเทศไปหลังจากการปฏิวัติอิสลามในปี 1979 ที่ได้ทำให้อายาตุลลอฮ์ รูฮุลลอฮ์ โคมัยนี ขึ้นสู่อำนาจ โคมัยนีกล่าวว่า อิหร่านต้องการจะทำลายอิสราเอล แต่เขาได้ออกฟัตวา หรือคำวินิจฉัยทางศาสนา ว่า ชาวยิวเชื้อสายอิหร่านแตกต่างกับชาวยิวในอิสราเอล และควรจะถือว่าเป็นส่วนเดียวกันกับสาธารณรัฐอิสลาม
[quote_box_right]“เราถือว่าตัวเราเป็นยิวอิหร่าน ไม่ใช่ยิวอิสราเอล ดังนั้น ความเป็นศัตรูกันระหว่างอิสราเอลและอิหร่านจึงไม่มีผลกระทบกับเรา” – ฌอน มาห์เกรฟเต[/quote_box_right]
ฌอน มาห์เกรฟเต เป็นหัวหน้าชุมชนชาวยิวในอิสฟาฮาน เขาแสดงความเห็นในเรื่องเกี่ยวกับการเมืองอย่างตรงไปตรงมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสภาพแวดล้อมที่ระอุอยู่ในขณะนี้ แต่เขากล่าวว่าสมาชิกในชุมชนของเขารู้สึกสบายใจมากๆ ในอิหร่าน
“อิสราเอลและอิหร่านเป็นประเทศ” เขากล่าว “และเราถือว่าตัวเราเป็นยิวอิหร่าน ไม่ใช่ยิวอิสราเอล ดังนั้น ความเป็นศัตรูกันระหว่างอิสราเอลและอิหร่านจึงไม่มีผลกระทบกับเรา”
พวกเขามีแม้กระทั่งผู้แทนชาวยิวในรัฐสภาอิหร่าน และนอกจากชุมชนชาวยิวที่มีชีวิตชีวา(ด้วยสุเหร่า 13 หลัง) ในอิสฟาฮานแล้ว ยังมีโบสถ์ออร์โธดอกซ์อีกหลายแห่งที่เป็นตัวแทนชุมชนคริสเตียนขนาดใหญ่พอสมควรด้วยเช่นกัน
“เราแค่ต้องการสันติภาพ”
ชาวยิวในอิสฟาฮานส่วนใหญ่เป็นนักธุรกิจ ในศูนย์กลางของเมืองมีห้างสรรพสินค้า ที่ประชาชนที่นี่เรียกว่า “ทางเดินของยิว” (Jewish Passage) เพราะมีกิจการที่ยิวเป็นเจ้าของหลายร้าน เมื่อคณะของเราไปถึงที่นั่น ก็พบว่าเจ้าของร้านชาวมุสลิมและชาวยิวพูดคุยกันอย่างสนุกสนาน
หนึ่งในนั้นคือ ซาอิด ชิมยอน ผู้เป็นเจ้าของร้านขายผ้าแห่งหนึ่ง เพื่อนๆ เรียกเขาว่า “มอร์เดชัย” และเขาให้เราดูหนังสือสวดมนต์ภาษาฮิบรูที่เขามักจะเก็บไว้ในร้านเสมอ
เหมือนกับคนอื่นๆ ส่วนใหญ่ ชิมยอนไม่ค่อยอยากจะพูดถึงการกล่าวต่อสภาคองเกรสสหรัฐฯ เมื่อเร็วๆ นี้ของนายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮู ของอิสราเอล หรือปัญหาระหว่างอิสราเอลกับอิหร่าน เขาบอกว่าเรื่องการเมืองเหล่านั้นไม่เหมาะกับที่นี่
[quote_box_right]“เราหวังจริงๆ ว่าปัญหาเหล่านี้จะถูกแก้ไขในวันหนึ่ง ด้วยประสงค์ของพระเจ้า เราแค่หวังว่าจะมีเอกภาพและสันติภาพ” – ซาอิด ชิมยอน[/quote_box_right]
“เราแค่ต้องการสันติภาพ” เขากล่าว “เราหวังจริงๆ ว่าปัญหาเหล่านี้จะถูกแก้ไขในวันหนึ่ง ด้วยประสงค์ของพระเจ้า เราแค่หวังว่าจะมีเอกภาพและสันติภาพ”
ปัจจุบันนี้มีชาวยิวอยู่ในอิสฟาฮานประมาณ 1,500 คน บรรดาผู้นำชุมชนเปิดการเรียนการสอนด้านศาสนาแก่เยาวชนที่เป็นสมาชิกของสัปบุรุษ
ขณะที่ฌอน มาห์เกรฟเต ยืนยันว่าพวกเขาไม่มีปัญหาใดๆ กับเพื่อนบ้านชาวชีอะฮ์ แต่เขาก็ยอมรับว่าเพื่อนๆ ในต่างประเทศมักจะเป็นห่วงพวกเขา
“แน่นอน บางครั้งคนที่เรารู้จักที่อาศัยอยู่ในอิสราเอลหรือที่อื่นๆ เป็นห่วงเรามาก และพวกเขาบอกเราว่า พวกเราบ้าที่ใช้ชีวิตอยู่ที่นี่” เขากล่าว “แต่เมื่อเราบอกพวกเขาว่าสิ่งต่างๆ มันเป็นอย่างไร พวกเขาก็สบายใจขึ้น”
—
นักแปล, โต๊ะข่าวต่างประเทศ
