โรคหลอดเลือดสมอง หรือสโตรก (Stroke) เป็นโรคที่เกิดจากการที่หลอดเลือดที่นำเลือดไปเลี้ยงสมองอุดตันหรือแตก ทำให้เซลล์สมองขาดออกซิเจนและตาย ส่งผลกระทบต่อการทำงานของร่างกายส่วนต่าง ๆ อาการที่พบบ่อย ได้แก่ อัมพาต พูดลำบาก หรือเสียการทรงตัว ซึ่งอาจนำไปสู่อาการทุพพลภาพถาวร หรือเสียชีวิตได้ การเข้าใจสาเหตุว่าโรคหลอดเลือดสมองเกิดจากอะไร จึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการป้องกันและรักษา
โรคหลอดเลือดสมองเกิดจากอะไร ?
หลายคนคงสงสัยว่าโรคหลอดเลือดสมองเกิดจากอะไร ซึ่งโรคหลอดเลือดสมองสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ แต่โดยทั่วไปแล้วสามารถแบ่งออกเป็นสองประเภทหลัก คือโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือด (Ischemic Stroke) และโรคหลอดเลือดสมองแตก (Hemorrhagic Stroke) ซึ่งแต่ละประเภทมีสาเหตุที่แตกต่างกัน ดังนี้
- โรคหลอดเลือดสมองขาดเลือด (Ischemic Stroke)
โรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดเป็นประเภทที่พบบ่อยที่สุด คิดเป็นประมาณ 87% ของกรณีทั้งหมด สาเหตุหลักเกิดจาก
- การอุดตันของหลอดเลือด
- ลิ่มเลือดที่ก่อตัวในหลอดเลือดสมองเอง (Thrombotic Stroke)
- ลิ่มเลือดที่เดินทางมาจากส่วนอื่นของร่างกาย เช่น หัวใจ (Embolic Stroke)
- การตีบแคบของหลอดเลือด
- โรคหลอดเลือดแข็ง (Atherosclerosis) ทำให้หลอดเลือดตีบแคบลงเรื่อย ๆ
- โรคเบาหวานที่ไม่ได้รับการควบคุม ทำให้หลอดเลือดเสื่อมสภาพเร็วขึ้น
- ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ
- โรคหัวใจเต้นพลิ้ว (Atrial Fibrillation) ซึ่งเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดลิ่มเลือด
- โรคหลอดเลือดสมองแตก (Hemorrhagic Stroke)
โรคหลอดเลือดสมองแตกพบได้น้อยกว่า แต่มักมีความรุนแรงมากกว่า โดยมีสาเหตุหลัก ได้แก่
- ความดันโลหิตสูงที่ไม่ได้รับการควบคุม
- ทำให้ผนังหลอดเลือดอ่อนแอและแตกได้ง่าย
- หลอดเลือดผิดปกติแต่กำเนิด:
- เช่น หลอดเลือดโป่งพอง (Aneurysm) หรือความผิดปกติของหลอดเลือดในสมอง (Arteriovenous Malformation)
- การใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือด:
- เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดเลือดออกในสมอง โดยเฉพาะเมื่อใช้ในปริมาณที่มากเกินไป
- การบาดเจ็บที่ศีรษะ:
- อุบัติเหตุรุนแรงที่ศีรษะอาจทำให้เกิดเลือดออกในสมองได้
- สาเหตุอื่น:
- อายุที่เพิ่มขึ้น (โดยเฉพาะอายุมากกว่า 55 ปี)
- เพศ (ผู้ชายมีความเสี่ยงสูงกว่าผู้หญิงในวัยหนุ่มสาว แต่ความเสี่ยงจะเท่ากันเมื่ออายุมากขึ้น)
- ประวัติครอบครัวที่มีโรคหลอดเลือดสมอง
- โรคอ้วนและการขาดการออกกำลังกาย
- การสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
- โรคเรื้อรังบางชนิด เช่น เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง และโรคหัวใจ
การป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง
นอกจากการได้รู้ว่าโรคหลอดเลือดสมองเกิดจากอะไรแล้ว การป้องกันโรคหลอดเลือดสมองเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคนี้ โดยสามารถทำได้ดังนี้
- ควบคุมปัจจัยเสี่ยง
- เลิกสูบบุหรี่
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
- ควบคุมน้ำหนัก
- ตรวจสุขภาพเป็นประจำ
ได้รู้กันไปแล้วว่าโรคหลอดเลือดสมองเกิดจากอะไร การเข้าใจสาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของโรคนี้เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการป้องกัน หากมีอาการผิดปกติ เช่น อ่อนแรง ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด หรือเห็นภาพซ้อน ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพื่อรับการรักษาที่ถูกต้องและทันท่วงที
